Ruch Światło-Życie - Diecezja Gliwicka - Rejon Tarnowskie Góry
(Pomoce do peregrynacji ikony krzyża opracował Jerzy Papiernik)
Krzyż Krucjaty Wyzwolenia Człowieka jest ikoną inspirowaną ikoną krzyża z kościoła św. Damiana pod Asyżem zwany również krzyżem św. Franciszka. Wkrótce po swoim nawróceniu, Franciszek prowadził samotne życie poza murami Asyżu. Pewnego styczniowego dnia 1206 roku mijając zniszczony kościółek znany jako San Damiano, usłyszał głos mówiący do niego, aby wszedł tam do środka i pomodlił się. Wszedł i klęknął przed krzyżem. Nastąpił czas kontemplacji i ekstazy. Podczas wpatrywania się w krzyż Franciszek ujrzał poruszające się wargi Jezusa i usłyszał słowa: Franciszku idź i odbuduj mój dom, który jak widzisz popada w ruinę. Biedaczyna przepełniony radością i podziwem natychmiast wstał, aby wykonać polecenie.
Początkowo św. Franciszek skoncentrował się na odbudowie kościółka San Damiano i okolicznych kapliczek. Ale kiedy Pan obdarzył go wieloma naśladowcami, zrozumiał polecenie odrodzenia życia w ludzie Bożym. Jego zadanie zostało potwierdzone przez papieża Innocentego III, który miał sen o Kościele w kształcie Bazyliki św. Jana na Lateranie przechylającej się tak, jakby miała się załamać i jakiś mały człowiek zatrzymał ją od zawalenia. Gdy papież rozpoznał w Franciszku tego małego człowieka ze swojego snu, zatwierdził Zakon franciszkański i jego regułę życia (1209 lub 1210 r.).
Poprzez wieki, krzyż symbolizował franciszkanom misję odnowy Kościoła.
Nie inne zadanie postawił przed Ruchem Światło-Życie i wywodzącej się z niego Krucjacie Wyzwolenia Człowieka Założyciel – Sługa Boży ks. Franciszek Blachnicki.
Powyższe zdania wskazują, co jest przyczyną wyjątkowości omawianej ikony. Zastosowana w ikonie symbolika może odnosić się do wielu podobnych ikon czy wizerunków Chrystusa ukrzyżowanego pochodzących z XII i XIII wieku. Tą swoją odmienność i wielkie znaczenie zawdzięcza ikona krzyża KWC w głównej mierze Słudze Bożemu ks. Franciszkowi Blachnickiemu. Otóż można powiedzieć, że podobnie jak św. Franciszek z Asyżu był planem Boga Ojca w swojej epoce, tak Sługa Boży Franciszek Blachnicki był realizacją Bożego planu w naszej epoce. Krzyż jest uwieńczeniem planu Bożego wobec człowieka. Na krzyż obaj wskazywali i uczyli go odczytywać. Można tu snuć kolejne analogie. Bóg Ojciec powołał Syna swego, gdy nadeszła pełnia czasów (Wcielenie) i odebrał Go na Golgocie. Święty Franciszek został wezwany przed krzyżem św. Damiana do świadczenia o Miłości, która nie jest kochana, aż do miłości serafickiej uwieńczonej stygmatami Męki Pańskiej na Górze Alwernii (1224 r.). Podobnie Sługa Boży ks. Blachnicki został wezwany w celi śmierci katowickiego więzienia do świadczenia o Bożej miłości w czasach totalitarnego, komunistycznego zniewolenia. Całym swoim życiem wskazywał na krzyż jako jedyną drogę wyzwolenia. Czynił to w sposób szczególny powołując takie dzieła jak Krucjata Wstrzemięźliwości, Ruch Światło-Życie, Krucjata Wyzwolenia Człowieka i wiele innych dzieł.
On sam wielokrotnie doświadczył w swym życiu, czym jest krzyż. W kilka miesięcy przed śmiercią napisze w swoim testamencie: Upadki kolejne, przybicie, konanie. Tygodnie, miesiące, lata? Ogrom cierpień – nie dających się przewidzieć, na pewno o wiele większych niż wszystko dotąd!
Wszystko jest w ręku Pana. Ale wymaga On ode mnie, abym do końca wypowiadał już teraz „Amen” do tej godziny, która u Niego już jest wiadoma i do wszystkich stacji tej drogi krzyża i okoliczności konania! Tu zaczyna się sprawa największa mego życia. AMEN! Da robur, fer auxilium!
Cześć i szacunek zarówno Biedaczyny z Asyżu jak i naszego Założyciela dla Chrystusa ukrzyżowanego utwierdza nas w przekonaniu, że jak mówi bł. O. Pio „prawdziwa Miłość karmi się z krzyża” i kieruje nasze serce w stronę tegoż Misterium.
Jak każda ikona, również ikona Krzyża pełna jest głębokiej symboliki. Znawcy ikonografii uczą, że ikon się nie maluje, a pisze. Pisze sercem. Twórcy ikon w czasie tworzenia tych specyficznych dzieł podejmują post i szczególnie gorącą modlitwę. Stąd ikona jest nie tylko artystycznym wyrazem prawdy, ale mistycznym przeżyciem. Ikona jest przeniesieniem teologii na obraz. Skoro mówimy, że ikony są pisane, to należy nauczyć się podstaw języka, w jakim są tworzone, aby umieć właściwie je odczytać. Mówi się nawet, że ikona jest quasi sakramentem, tzn. że podobnie jak sakrament jest widzialnym i zewnętrznym znakiem niewidzialnego działania Łaski, podobnie ikona jest znakiem nadprzyrodzonej rzeczywistości i Bożego działania.
Jest wielce prawdopodobne, że krzyż w kościele św. Damiana zastępował w pewnym stopniu Najświętszy Sakrament, gdyż w ówczesnym czasie w małych kościołach i kaplicach nie przechowywało się Sanctissimum. Krzyż zawieszony w absydzie nad ołtarzem stanowił centralny element wyposażenia kościoła.
Oryginał został wykonany na drewnie orzechowym, do którego przyklejono materiał. Ma około 2 metry wysokości, 120 cm szerokości oraz 12 cm grubości. Kiedy w 1257 roku siostry Klaryski przenosiły się do nowej siedziby, zabrały z kościoła świętego Damiana krucyfiks, przechowywany później przez 700 lat. Pokazano go publiczności dopiero w 1957 r. po umieszczeniu go w nowym ołtarzu kaplicy świętego Grzegorza w bazylice św. Klary w Asyżu. Krzyż Krucjaty Wyzwolenia Człowieka jest mniejszy. Został namalowany w Krościenku nad Dunajcem przez członkinię założonego przez Sługę Bożego Instytutu Niepokalanej, Matki Kościoła – Jolantę Szewczyk, na prośbę Moderatora Krucjaty ks. Piotra Kulbackiego.
Zajrzyjmy więc do elementarza języka symboli, jakim pisane są ikony i spróbujmy choć w części odczytać ikonę krzyża Krucjaty Wyzwolenia Człowieka.
Jednym z ważniejszych elementów języka ikonograficznego jest kolor.
Na przykład kolor szat określa cechy postaci lub charakter, w jakim dana postać występuje na ikonie. Przyjmuje się na przykład, że kolor złoty oznacza bóstwo, bądź udział w przebóstwieniu. (np. szaty Jezusa, aureole świętych, ornamenty na szatach Maryi itp.) Kolor czerwony oznacza śmierć męczeńską lub miłość.
Kolor biały to kolor chwały, zwykle chwały zmartwychwstania, kolory czarny, brązowy, zielony, granatowy to symbole rzeczywistości ziemskiej, natury ludzkiej, co może odnosić się również do Chrystusa.
Kiedy spojrzymy na krzyż Krucjaty przyciąga wzrok złoty ornament otaczający całą ikonę jakby próbował nam coś powiedzieć. Składa się on z dużej ilości stylizowanych wachlarzowatych muszli. W starożytności muszle, ze względu na swoją wytrzymałość i piękno były symbolem piękna i wieczności. Tak więc ornament w zestawieniu z kolorem złotym wprowadza w tajemnicę przebóstwionej niebieskiej szczęśliwości.
Jezus Chrystus jest ukazany jako postać zraniona, ale silna. Stoi prosto i zdecydowanie. Jego aureola już ukazuje wizerunek chwalebnego krzyża. Biel i jasność ciała Pana kontrastuje z ciemnoczerwoną i czarną barwą wokół ciała i dlatego uwydatnia wyniesienie Jezusa. Użyty zestaw barw (złota – bóstwo, czarna – rzeczywistość ziemska, natura ludzka, czerwona – męczeństwo) podkreśla życie boskiej natury w ciele przeszytym gwoźdźmi na rękach i nogach, okaleczonym przez koronę cierniową na głowie i przez włócznię żołnierza w Jego boku. Wydaje się, że prawda, jaką chciał przedstawić w wizerunku Chrystusa autor ikony doskonale koresponduje z treścią znanej pieśni: Króla wznoszą się znamiona, tajemnica krzyża błyska; na Nim Życie śmiercią kona, lecz z tej śmierci życie tryska. Gorąco zachęcamy do kontemplacji słów całej pieśni. Pan w porównaniu z innymi postaciami jest ukazany w naturalnej wielkości. Zwraca to naszą uwagę na Jezusa – Osobę, która jest uwielbiona. Ponad głową Jezusa znajduje się inskrypcja w języku łacińskim: Jezus z Nazaretu Król Żydowski (IHS NAZARE REX IUDEORU).
Jesteśmy powołani do tego, by widzieć w krzyżu paschalną tajemnicę śmierci, zmartwychwstania i wniebowstąpienia Jezusa. Malarz pragnie byśmy umieli połączyć części owej tajemnicy. Widzimy cierpienie powiązane z ranami; widzimy razem ludzką i boską naturę; widzimy powstanie z grobu; widzimy, że to wszystko jest uczynione mocą Bożą. Ale przede wszystkim widzimy Chrystusa zwycięskiego, ukazanego w chwale, (na co wskazuje między innymi twarz i głębokie perspektywiczne spojrzenie Pana Jezusa). Oczy Chrystusa są otwarte. Zatem jednoznacznie określają, że Jezus żyje. I nie są to ostatnie chwile Jego życia, agonia. Jezus jest ukazany jako żyjący w ciele uwielbionym. Nie byłoby jednak zmartwychwstania, ani Jezusa, ani naszego, gdyby nie było krzyża. Chrystus zwraca się do Jana w Apokalipsie: Przestań się lękać! Jam jest Pierwszy i Ostatni i żyjący. Byłem umarły, a oto jestem żyjący na wieki wieków i mam klucze śmierci i Otchłani (Ap 1, 17-18). Oblicze Chrystusa, Jego oczy nieporównywalnie duże, szeroko otwarte oraz Jego stojąca postawa przywodzą na myśl inny fragment z Księgi Apokalipsy: I ujrzałem (…) stojącego Baranka, jakby zabitego, a miał siedem rogów i siedmioro oczu, którymi jest siedem Duchów Boga wysłanych na całą ziemię (Ap 5, 6). Stojący, a jakby zabity można odczytać: noszący na sobie znamiona męki i śmierci, ale zmartwychwstały. Baranek Paschalny mający pełnię władzy (siedem rogów) i pełnię wiedzy (siedmioro oczu).
Patrząc na szatę Chrystusa widzimy, że jest ona bogato zdobiona i niesie głębokie przesłanie. Pomocną dla odczytania tego fragmentu ikony może być Księga Wyjścia, która w rozdziale 28 mówi o szatach arcykapłańskich, które miał przygotować Mojżesz dla Aarona i jego synów. Mieli oni zakładać ją spełniając czynności kapłańskie np. w Namiocie Spotkania. Opis ten odpowiada szacie z ikony. Jest więc ona szatą arcykapłańską. Chrystus jawi się nam jako arcykapłan, jak czytamy to w Liście do Hebrajczyków: Chrystus, zjawiwszy się jako arcykapłan dóbr przyszłych, przez wyższy i doskonalszy, i nie ręką – to jest nie na tym świecie – uczyniony przybytek, ani nie przez krew kozłów i cielców, lecz przez własną krew wszedł raz na zawsze do Miejsca Świętego, zdobywszy wieczne odkupienie (Hbr 9, 11-12). Ofiara, którą złożył, przewyższa zaś wszystkie ofiary starego przymierza. Nie jest to już krew cielców i kozłów, ale Chrystus złożył Bogu samego siebie jako nieskalaną ofiarę (Hbr 9, 14).
Ponadto biały kolor szaty oznacza zmartwychwstanie.
Na twarzy Chrystusa nie widać cierpienia. Jednak z Jego rąk, boku i nóg obficie wypływa krew. O mocy i roli Krwi Chrystusa wielokrotnie wspomina Sobór Watykański II. Na przykład:
Kościół, czyli Królestwo Chrystusowe, już teraz obecne w tajemnicy, dzięki mocy Bożej rośnie w sposób widzialny w świecie. Znakiem tego początku i wzrastania jest krew i woda wypływające z otwartego boku Jezusa ukrzyżowanego (por. J 19, 34) (Konstytucja Dogmatyczna o Kościele, nr 3).
Ten Kościół Chrystusowy jest prawdziwie obecny we wszystkich prawowitych miejscowych zrzeszeniach wiernych, które trwają przy swoich pasterzach same również nazywane są Kościołami w Nowym Testamencie. Są one bowiem na swoim miejscu nowym Ludem powołanym przez Boga w Duchu Świętym i w pełności wielkiej (por. 1 Tes 1, 5). W nich głoszenie Ewangelii Chrystusowej zgromadza wiernych i w nich sprawowana jest tajemnica Wieczerzy Pańskiej, „aby przez ciało i krew Pana zespalali się z sobą ściśle wszyscy bracia wspólnoty”. W każdej wspólnocie ołtarza, przy świętej służbie biskupa, ofiaruje się symbol owej miłości i „jedności Ciała Mistycznego, bez której nie może być zbawienia”. W tych wspólnotach, choć nieraz są one szczupłe i ubogie albo żyją w rozproszeniu, obecny jest Chrystus, którego mocą zgromadza się jeden, święty, katolicki i apostolski Kościół. Albowiem „nie co innego sprawia uczestnictwo w ciele i krwi Chrystusa jak to właśnie, że się przemieniamy w to, co przyjmujemy” (Konstytucja Dogmatyczna o Kościele, nr 26).
Na krzyżu Krucjaty bardzo wyraźnie widać, jak krew Jezusa spływa na postacie symbolizujące Kościół otaczający Chrystusa – swą Głowę.
Przyjrzyjmy się postaciom pod krzyżem, na które spływa krew z rąk i boku Pana. Maryja – Matka Jezusa stoi zupełnie po prawej stronie. Według tradycji żydowskiej prawa strona jest wyjątkowo uprzywilejowana. Dlatego należy się tam miejsce osobie najbardziej uprzywilejowanej ze wszystkich ludzi – Matce Kościoła. Zwróćmy uwagę, że Krucjata Wyzwolenia Człowieka nosi drugą równoległą nazwę nadaną jej przez Założyciela. Tą nazwą jest: „Dzieło Niepokalanej, Matki Kościoła”. Maryja – wzór Nowego Człowieka, ideał Osoby odnajdującej siebie w dawaniu siebie jest główną patronką Krucjaty. Twarz Niepokalanej zwrócona jest na przedstawiciela nas wszystkich – na św. Jana Apostoła. Jan zaś patrzy na Maryję. Każdy bez trudu odczyta tu scenę z 19 rozdziału janowej Ewangelii – testament z krzyża (J 19, 26-27). Po lewej stronie krzyża widzimy kolejnych Patronów Krucjaty Wyzwolenia Człowieka. Są to św. Stanisław Biskup i Męczennik i św. Maksymilian Maria Kolbe. Obydwaj zostali dani Kościołowi na trudne czasy, jakie przeżywała nasza Ojczyzna. Św. Stanisław jest obok Najświętszej Maryi Panny i św. Wojciecha głównym patronem Polski. Jego kanonizacja miała miejsce w 1253 roku w Bazylice św. Franciszka w Asyżu. Jan Paweł II nazwał św. Stanisława Patronem chrześcijańskiego ładu moralnego. W naszej modlitwie Krucjaty Wyzwolenia Człowieka prosimy go: „Święty Stanisławie, Biskupie i Męczenniku, Patronie Krucjaty Wyzwolenia Człowieka, natchnij nas odwagą w dawaniu świadectwa i męstwem w obliczu trudności i prześladowań, abyśmy bez lęku pracowali nad odbudową ładu moralnego w naszej Ojczyźnie.”
Święty Maksymilian Maria Kolbe był również Patronem pierwszej Krucjaty Niepokalanej. Dla nas jest tym, który z jednej strony uczy oddania się Niepokalanej, aby stać się Jej narzędziem w walce ze złem moralnym, z drugiej jest wspaniałym przykładem miłości, która oddaje życie za braci. W modlitwie KWC prosimy go: „Święty Maksymilianie Kolbe, naucz nas miłować braci kosztem ofiary z siebie”. Wszyscy Patronowie Krucjaty uczą nas, że miłość domaga się ofiary, gdyż tylko ona może wyzwolić życiodajną i macierzyńską moc dla ratowania tych, którzy stali się niewolnikami, dlatego że utracili zdolność miłowania, czyli posiadania siebie w dawaniu siebie. Tak modlimy się w naszej modlitwie Krucjaty powtarzając myśl Sługi Bożego. On ciągle, w każdej homilii, katechezie, konferencji wskazywał na krótki fragment z Konstytucji Duszpasterskiej o Kościele w Świecie Współczesnym Soboru Watykańskiego II, która uczy, że „człowiek będąc jedynym na ziemi stworzeniem, którego Bóg chciał dla niego samego, nie może odnaleźć się w pełni inaczej jak tylko poprzez bezinteresowny dar z siebie samego” (KDK 24). Ojciec Franciszek ciągle przypominał nam tę prawdę i parafrazując powyższy fragment uczył postawy odnajdywania siebie w dawaniu siebie.
Postacie aniołów są poruszone wydarzeniem krzyża. Są one umieszczone na obu poprzecznych końcach krzyża i w górnym segmencie. Ich gestykulacja rękami wskazuje na dyskusję o tym cudownym misterium – śmierci Syna Bożego. Równocześnie aniołowie wzywają nas do zadumy i uwielbienia tej tajemnicy razem z nimi.
Wiele szczegółów ikony, jak miejsca postaci, układ dłoni czy kolor szaty ma również swoją głęboką symbolikę, którą jednak ze względu na objętość opracowania pozwolę sobie pominąć.
Czytajmy jednak dalej ikonę krzyża.
Na ikonie krzyża KWC odnajdujemy wyrażoną w sposób graficzny prawdę o wzajemnym oddawaniu się w miłości Osób Trójcy Świętej, stanowiących wspólnotę doskonałą. Symbolika nawiązuje do symboliki z kaplicy Chrystusa Sługi w Centrum Ruchu na Kopiej Górce w Krościenku. Myślę, że należy tu przypomnieć fragment z Listu św. Pawła do Filipian (2, 5-11), który widnieje na tablicy „Christos Diakonos”, zawieszonej po lewej stronie schodów prowadzących do kaplicy w Krościenku.
To dążenie niech was ożywia;
ono też było w Chrystusie Jezusie.
On, istniejąc w postaci Bożej,
nie skorzystał ze sposobności,
aby na równi być z Bogiem,
lecz ogołocił samego siebie,
przyjąwszy postać sługi,
stawszy się podobnym do ludzi.
A w zewnętrznym przejawie, uznany za człowieka,
uniżył samego siebie,
stawszy się posłusznym aż do śmierci –
i to śmierci krzyżowej.
Dlatego też Bóg Go nad wszystko wywyższył
i darował Mu imię
ponad wszelkie imię,
aby na imię Jezusa
zgięło się każde kolano
istot niebieskich i ziemskich, i podziemnych.
I aby wszelki język wyznał,
że JEZUS CHRYSTUS JEST PANEM –
ku chwale Boga Ojca.
Początkowe zdanie: To dążenie niech was ożywia; ono też było w Chrystusie Jezusie – zawiera wyraźne wezwanie do naśladowania Chrystusa Pana, który stał się sługą. Podobnie jak artysta Wiesław Daroch wizualizujący idee ukazane przez Sługę Bożego w wystroju kaplicy, podobnie autorka ikony krzyża KWC Jolanta Szewczyk z Instytutu Niepokalanej Matki Kościoła przedstawia Chrystusa w geście oddawania się Ojcu. Choć ołtarz w kaplicy i ikona krzyża ukazują zupełnie inne wydarzenia, przedstawiają jednak tą samą prawdę. Ojciec przyjmuje oddanie się Syna zarówno u progu Jego publicznej działalności jak i u jej kresu, gdy uniżył samego siebie, stawszy się posłusznym aż do śmierci – i to śmierci krzyżowej (Flp 2, 8). Jak już jednak wspomniano, na ikonie krzyża widzimy Jezusa królującego, o którym mówią końcowe słowa cytatu z listu do Filipian: Dlatego też Bóg Go nad wszystko wywyższył i darował Mu imię ponad wszelkie imię, aby na imię Jezusa zgięło się każde kolano istot niebieskich i ziemskich, i podziemnych. I aby wszelki język wyznał, że JEZUS CHRYSTUS JEST PANEM – ku chwale Boga Ojca.
Dłonie Boga Ojca widoczne zarówno w witrażu na Kopiej Górce, jak i w ikonie krzyża obejmują Syna. Gest ten wyraźnie wskazuje na przyjęcie przez Ojca z najgłębszą miłością ofiary Syna i wypełnienie słów z Ewangelii św. Jana: Tak bowiem Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne (J 3, 16). Nad głową Chrystusa widzimy gołębicę – symbol Ducha Świętego. Jezus został namaszczony Duchem Świętym, aby w Nim dokonać dzieła, które powierzył Mu Ojciec. Chrześcijanin dzięki łasce chrztu świętego ma udział w Chrystusowym namaszczeniu Duchem Świętym. Winien więc razem z Chrystusem oddać się na służbę Bogu, aby wypełnić tą cząstkę planu zbawienia, którą Bóg Ojciec dla niego przewidział. Członkowie Krucjaty Wyzwolenia Człowieka czynią to włączając w doskonałą ofiarę Chrystusa swoje małe ofiary z tego, co dozwolone. Składają w duchu miłości do Chrystusa i braci ofiarę abstynencji od wszelkich napojów alkoholowych. Aby ich ofiara nie była ofiarą faryzejską, zakłamaną, rozwiązującą tylko ich problemy, pomijając problemy bliźnich, postanawiają również nie wydawać pieniędzy na zakup alkoholu, który mógłby stać się przyczyną problemów bliźniego i z tych samych powodów nie częstować nikogo alkoholem. Aby umacniać się w swoich postanowieniach i nie poprzestać na postawie biernej, postanawiają również uczestniczyć we wspólnocie innych członków i kandydatów KWC włączając się w spotkania i akcje, do których będą zapraszani.
Należy zatem głęboko ubolewać nad postawami wielu uczestników Ruchu Światło-Życie, którzy ciągle pytają: „czy aby być w Ruchu, muszę należeć do Krucjaty”. Tak stawiane pytanie dowodzi, że osoby te nie zrozumiały właściwie nic z tego, co zawiera przesłanie Chrystusowego krzyża odczytane przez Sługę Bożego ks. Franciszka Blachnickiego. Ruch Światło-Życie to nie wzruszające oazowe przeżycia. To nie tylko rozwiązywanie swoich osobistych problemów czy problemów swojej rodziny. Ruch Światło-Życie to droga do stawania się coraz bardziej Nowym Człowiekiem, a więc CZŁOWIEKIEM POSIADAJĄCYM SIEBIE W DAWANIU SIEBIE, NA WZÓR NIEPOKALANEJ STOJĄCEJ POD KRZYŻEM!!!
Ruch Światło-Życie – to wchodzenie w bramę krzyża ukazaną nam w obrazowy, poetycki sposób przez naszego narodowego Wieszcza Cypriana Kamila Norwida w wierszu „Krzyż i dziecko” (patrz materiały do adoracji krzyża). Autor wiersza doskonale rozumiał krzyż. Przeżywał podobnie jak nasz Założyciel wygnanie z Ojczyzny. Przeżywał nędzę życia w paryskim przytułku dla bezdomnych. Pochowany został w bezimiennej wspólnej mogile dla biedaków.
Peregrynacja krzyża Krucjaty w naszych oazowych środowiskach ma pomóc w coraz lepszym, głębszym zrozumieniu charyzmatu Ruchu. Nasz Założyciel zwykł mawiać: „nie należy pytać czy można, ale czy trzeba”.
Klęknijmy więc przed krzyżem Chrystusa i zadajmy sobie samym kilka pytań. Niech pomocą będą nam słowa z dwóch zaledwie homilii Sługi Bożego. Ich teksty są dostępne w załączonej broszurce „Wolni i Wyzwalający” a także na załączonych kasetach. Klęknijmy zatem przed krzyżem Chrystusa i kontemplujmy słowa naszego Założyciela.